Instrukcje warunkowe

Python posiada specjalny typ danych logicznych, który jest używany w instrukcjach warunkowych i pętlach. Wartości logiczne True albo False są najczęściej zwracane, kiedy porównujemy ze sobą dwie wartości.

x = 2
print x == 2 # wypisze True
print x != 2 # wypisze False
print x == 3 # wypisze False
print x < 3  # wypisze True

Do przypisania zmiennej pewnej wartości używa się operatora =, podczas gdy do porównania ze sobą dwóch zmiennych służy podwójny znak równości ==. Natomiast operator "różne od" zapisujemy !=.

Operatory logiczne

Operatory logiczne and i or (pol. "i" i "lub") pozwalają na budowanie kompletnych zdań logicznych, na przykład:

imie = "Jan"
wiek = 23
if imie == "Jan" and wiek == 23:
    print "Nazywasz sie Jan i masz 23 lata."

if imie == "Jan" or imie == "Robert":
    print "Nazywasz sie Jan lub Robert"

Operator "in"

Za pomocą operatora "in" możesz sprawdzić, czy konkretny obiekt znajduje sie w tablicy lub innym obiekcie gromadzącym inne obiekty:

imie = "Robert"
if imie in ["Jan", "Robert"]:
    print "Nazywasz sie Jan lub Robert"

Do oznaczania bloków kodu w Pythonie używamy wcięć zamiast nawiasów ani żadnych innych symboli. Standardowym wcięciem w Pythonie są 4 spacje, chociaż tabulator i inne wcięcia działają tak długo, jak trzymasz ich się konsekwentnie.

Poniżej jest przykład użycia instrukcji "if" razem z blokami kodu:

if <wyrażenie jest prawdziwe>:
    <rób coś>
    ....
    ....
elif <poprzednie wyrazenie jest falszywe, ale to prawdziwe>:
    <rób coś innego>
    ....
    ....
else: # jesli zadne z powyzszych nie jest prawdziwe
    <rób jeszcze coś innego>
    ....
    ....

Jeśli chesz, możesz pominąć bloki elif i else.

Przykład:

x = 2
if x == 2:
    print "x wynosi dwa!"
else:
    print "x jest rozne od dwoch."

Dane wyrażenie jest prawdziwe, jeśli jeden z następujących warunków jest spełniony:

1. Wartość logiczna "True" jest przypisywana do zmiennej lub jest wynikiem porównania arytmetycznego.
2. Kiedy przypisany do zmiennej obiekt nie jest "pusty".

Tutaj jest kilka przykładowych obiektów postrzeganych jako puste:

1. Pusty napis: ""
2. Pusta tablica (lista): []
3. Liczba zero: 0
4. Zmienna logiczna zawierająca False: False

Operator "is"

W przeciwieństwie do ==, operator is nie sprawdza, czy zmienne mają taką samą wartość, ale czy wskazują na ten sam obszar w pamięci komputera. Na przykład:

x = [1,2,3]
y = [1,2,3]
print x == y # Wypisze True
print x is y # Wypisze False

tablica = [1, 2, 3]
tablica2 = ['a', 'b', tablica]
print tablica == tablica2[2] # True
print tablica is tablica2[2] # True

# Ponizej dowod na to, ze is mowi prawde

tablica.append(4) # Dodajemy do tablicy liczbe 4
print tablica2[2] # [1, 2, 3, 4]

Ponieważ tablica i tablica2 odnoszą się do tego samego obiektu, zmiana jednej oznacza zmianę drugiej. Niestety istnieje w tym miejscu duże ryzyko pomyłki. Stosując proste podstawienie tablica traci kontakt ze starszym obiektem i zapisuje na jego miejscu całkiem nowy i niezależny.

tablica = [1, 2, 3]
tablica2 = ['a', 'b', tablica]
print tablica == tablica2[2] # True
print tablica is tablica2[2] # True

tablica2[2] = tablica + [4]
print tablica is tablica2[2] # False
print "tablica2 = ", tablica2[2]
print "tablica = ", tablica

Operator "not"

Używając not przed wyrażeniem logicznym zmieniamy jego wartość na przeciwną:

print not False              # Wypisze True
print (not False) == (False) # Wypisze False

Ćwiczenie

Zmień zmienne w pierwszej części kodu tak, aby wszystkie instrukcje if zwracały True.